Odrębną grupę stanowią powierzchnie stożkopochodne, utworzone jako obwiednie stożków tworzących poruszających się ruchem śrubowym. Wykonać taką powierzchnię można albo frezowaniem, albo szlifowaniem. Jako narzędzie można zastosować np. frez krążkowy lub ściernicę tarczową. Ostrza obracającego się narzędzia są dwoma stożkami tworzącymi powierzchnię śrubową przy czym każdy stożek służy do utworzenia innej strony zęba. Ruch śrubowy jest

 

Obróbka frezowaniem, szlifowaniem

 

zrealizowany najczęściej w ten sposób, że obrotowi obrabianego ślimaka towarzyszy równoczesny przesuw osiowy narzędzia.

Osiowy przekrój narzędzia, a nie ślimaka, jest dla tych ślimaków przekrojem znamionowym. Tego rodzaju powierzchnia stożkopochodna, chociaż utworzona jako obwiednią powierzchni stożkowych, a więc powierzchni prostoliniowych, sama nie jest na ogół powierzchnią prostoliniową, jeżeli nie brać pod uwagę szczególnych przypadków, o których będzie mowa później.

Wytłumaczenie zjawiska, które powoduje, że po obróbce ślimaków narzędziami stożkowo-tarczowymi zarys obrabianego ślimaka różni się od zarysu narzędzia, jest stosunkowo proste. Nawet w obróbce zwykłego rowka, gdy droga freza krążkowego lub ściernicy dwustożkowej nie jest prostopadła do osi narzędzia, szerokość obrobionego rowka różni się od szerokości narzędzia. Wyjaśnia to rysunek, na którym podano dwa przypadki: jeden, gdy kierunek drogi i oś narzędzia są do siebie prostopadłe, oraz drugi, gdy oś narzędzia i kierunek drogi nie są prostopadłe. W obróbce ślimaków warunku prostopadłości spełnić niestety nie można. Zęby ślimaka walcowego mają stały skok, a zatem posiadają różny wznios linii śrubowej na walcach o różnej średnicy.

 

Skręcenie osi freza a szerokość frezowanego rowka

 

Jeśli narzędzie zostanie tak ustawione, że jego oś będzie prostopadła do linii śrubowej zęba na walcu podziałowym, to tym samym oś ta nie jest prostopadła do kierunku linii śrubowej na żadnym innym walcu. Z rysunku wynika również, że różnica między szerokością rowka i szerokością narzędzia jest tym większa, im większa jest rozbieżność między kierunkiem prostopadłym do osi narzędzia i kierunkiem drogi narzędzia. W odniesieniu do rowka śrubowego wrębu ślimaka oznacza to, że rozbieżność między szerokością wrębu i szerokością narzędzia jest różna na różnych głębokościach. Obrobiony wrąb ślimaka różni się więc od narzędzia nie tylko szerokością, ale i kształtem. Innymi słowy, narzędzie obrabia wrąb ślimaka o innym zarysie aniżeli zarys narzędzia.

Kształt omawianej śrubowej powierzchni stożkopochodnej może być bardzo różny. Zależy on bowiem od skoku oraz od wymiarów i położenia stożka tworzącego. Przy niewielkich głębokościach wrębów, przy bliskim zera kącie wzniosu litu śrubowej oraz przy niewielkiej średnicy narzędzia, kształt śrubowej powierzchni stożkopochodnej niewiele różni się od kształtu śrubowej powierzchni o prostoliniowym zarysie normalnym, a nawet od kształtu śrubowej powierzchni o prostoliniowym zarysie osiowym. W miarę jednak wzrostu głębokości wrębów, kąta wzniosu linii śrubowej oraz średnicy narzędzia kształt stożko-pochodnej powierzchni śrubowej coraz bardziej różni śię od kształtu powierzchni prostoliniowych.

Stożkopochodna powierzchnia śrubowa nie jest na ogół powierzchnią prostoliniową. Tym niemniej istnieją dwa graniczne przypadki, kiedy staje się ona powierzchnią prostoliniową. Jeden przypadek zachodzi wtedy, gdy średnica stożka tworzącego, a zatem średnica narzędzia, wzrośnie nieskończenie i drugi, gdy oś stożka tworzącego, tzn. oś narzędzia jest równoległa do osi ślimaka. W obu tych przypadkach śrubowa powierzchnia stożkopochodna staje się ewolwentową powierzchnią śrubową.

 

Narzędzia do obróbki ślimaka

 

Pierwszy przypadek graniczny jest zupełnie oczywisty. Jeżeli średnica narzędzia wzrasta nieskończenie, to narzędzie staje się po prostu jednym zębem skośnej zębatki. Ząb zaś skośnej zębatki o zarysie trapezowym uformować może jako swoją obwiednię tylko ewolwentową powierzchnię śrubową. Drugi przypadek graniczny nie jest tak oczywisty i wymaga przeprowadzenia dowodu, który zostanie jednak tu pominięty.

Oprócz omówionej powyżej, istnieją jeszcze i inne odmiany powierzchni stożkopochodnych. Różnią się one między sobą usytuowaniem stożków tworzących powierzchnię śrubową. Usytuowanie zaś wynika z rodzaju narzędzia zastosowanego do obróbki uzębienia. Do obróbki uzębienia można bowiem zastosować albo omówione już szczegółowo narzędzia typu krążkowego, albo garnkowego, albo palcowego.

Wszystkie przeprowadzone wyżej rozważania doprowadzają do wniosku, że dla jednoznacznego określenia kształtu powierzchni stożkopochodnej trzeba znać:
— rodzaj narzędzia,
— przekrój znamionowy i wymiary narzędzia,
— (usytuowanie narzędzia w czasie obróbki.
Bez podania tych wszystkich cech czy parametrów nie można określić jednoznacznie kształtu uzębienia stożkopochodnego.

Ślimaki, których zęby mają kształt śrubowych powierzchni stożkopochodnych oznacza się literą K.


- - - - - - - - motoreduktory.eu | WEBSYSTEM | tel.+48 (048) 383-01-44 | tel.601.747.565 - - - - - - - -